Er is tegenwoordig veel te doen rond (de soms wat overdreven) hygiëne en bacteriën, waarbij bacteriën vaak als boosdoeners worden opgevoerd. Dat strookt niet helemaal met de realiteit want de meeste bacteriën die we op of in ons meedragen zijn onschadelijk.
Wetenschappers komen actueel steeds meer te weten over de verzameling micro-organismen die op en in ons lichaam en vooral in onze darmen, wonen en actief zijn. Dat wordt ons microbioom genoemd en dat verschilt van mens tot mens. Diezelfde wetenschappers geven toe dat ze nog maar het topje van de ijsberg ontdekt hebben. Intussen zijn ze er wel al van overtuigd dat hoe meer verschillende bacteriën er in onze darmen huizen, hoe beter het is voor onze gezondheid.
Wat is een bacterie
Een bacterie is een piepklein eencellig levend micro-organisme dat zichzelf kan voortplanten en zich razendsnel kan vermenigvuldigen. Bacteriën kunnen ook kolonies vormen. Bacteriën waren er reeds lang vooraleer de mens op aarde verscheen. Wetenschappers hebben in Canada fossielen van bacteriën gevonden die tussen de 3,77 en 4,29 miljard jaar oud zijn. Dus bijna zo oud als de aarde zelf, want onze planeet is 4,55 miljard jaar oud. De studie staat gepubliceerd in het vakblad Nature. Ter vergelijking: de oudste mensachtige waarvan tot dusver sporen gevonden zijn, zou zo’n 4 miljoen jaren geleden geleefd hebben.
Bacteriën zijn alomtegenwoordig. Zowel op, in als buiten ons. Het is dus niet verwonderlijk dat deskundigen becijferd hebben dat ongeveer 100 biljoen beestjes op of in het lichaam van ieder van ons een plaatsje vinden. Omgerekend naar gewicht betekent dit dat we allemaal circa anderhalve kilo bacteriën meedragen. De samenstelling van dat leger lieverdjes wisselt vanzelfsprekend om de haverklap omdat we op elk moment met andere bacteriën in aanraking komen.
Er zijn goede en slechte bacteriën. Er zijn de nuttige bacteriën zoals die in onze darmen bijvoorbeeld, de darmflora genoemd. Of de bacteriën op onze huid, ook wel de huidflora genoemd. En er zijn natuurlijk ook slechte bacteriën die ons ziek kunnen maken. Dan spreken we van een bacteriële besmetting die overal in het lichaam kan toeslaan. Denk maar aan een keelinfectie, ooginfectie, beeninfectie, darminfectie, blaasinfectie, longinfectie, etc. Maar wees gerust: de meeste bacteriën zijn onschadelijk voor ons. Sterker nog: mensen, dieren en planten hebben de interactie met bacteriën nodig om gezond te blijven.
Enkele weetjes over bacteriën
- De meeste bacteriën zijn zo klein dat je ze niet met het blote oog kan zien. Op het puntje van deze i (jawel) kunnen zo’n 200.000 bacteriën gezellig samen troepen.
- We komen al vroeg in ons leven in aanraking met bacteriën. Heel vroeg zelfs. Want op het moment dat we geboren wordt moeten we door het geboortekanaal heen. Dat geboortekanaal loopt vanaf de baarmoeder tot de uitgang van de vagina die ook nog eens in de buurt van het anaal gebied van onze moeders ligt. Dat betekent dat we bij die gelegenheid zomaar eventjes treinladingen bacteriën over ons heen gekieperd krijgen.
- Recent onderzoek toont aan dat ook moedermelk zeer rijk is aan bacteriën. In sommige gevallen komt de baby middels borstvoeding met meer dan 700 soorten bacteriën in aanraking.
- De meeste bacteriën zijn te vinden in onze dikke darm. Gezonde darmen bevatten vele miljarden bacteriën. Dat is wel 10 keer zoveel als er cellen in je lichaam zitten. Bovendien is vooral de verzameling bacteriën in onze darmen even uniek als een vingerafdruk.
- In onze mond zitten er meer dan 7 miljard bacteriën. Bij elke tongkus doen we elkaar dus gelijk een verse lading bacteriën cadeau.
- Op 1 tand kunnen er tot wel 100.000 bacteriën zitten. Als je mond proper is wel te verstaan. Indien niet, kan dat aantal aardig oplopen. Maar gelukkig is er nog… chocolade. Inderdaad. Deze lekkernij heeft immers een antibacterieel effect op de binnenkant van onze mond en beschermt tegen tandbederf.
Waar doen we al die verschillende bacteriën op?
Tja, gewoon in het dagelijkse leven via de dagdagelijkse dingen, zeg maar. Enkele voorbeelden:
- Vuile vaatdoeken en washandjes bijvoorbeeld zijn en blijven, zeker indien niet dagelijks vervangen, de gedroomde pleisterplaats voor legers bacteriën van twijfelachtige aard.
- En wat te denken van de borrelhapjes in kroegen? Het programma “De Smaakpolitie” van V4T onderzocht in een groot aantal kroegen de borrelnootjes die geserveerd worden bij bier. In drie kroegen op vijf, werden er in de borrelnoten sporen van urine aangetroffen.
- Openbaar vervoer. Denk voortaan ook es na vooraleer de stang vast te grijpen op de tram, bus of trein. Want bij 1 op 4 medereizigers kleven er minuscule resten van uitwerpselen aan zijn of haar handen.
- Hand- en boekentassen vormen ook ware broeinesten van bacteriën. Tot wel 10.000 beestjes zijn er te vinden per 2,5 cm2.
- En dan zijn er nog de wc-brillen, denk je. Ach wat!
Een gewoon bureau bevat nog altijd 400 x meer bacteriën dan een wc-bril. Jawel.
En het klavier van je pc bevat er 200 keer meer. En je smartphone 20 x meer. Geef toe, dat is toch even schrikken en slikken.
Anderzijds: toch wel opletten met wc’s als je doorspoelt. Doe altijd het deksel op de pot als je doorspoelt. Indien mogelijk, dat spreekt. Zo niet, verspreiden de bacteriën uit je ontlasting zich in een straal van 2 m in alle richtingen door de ruimte waar de wc staat. Dat kan ook de badkamer zijn. En de beestjes blijven er zelfs zo’n twee uur lang in de lucht hangen. Tandenborstels bevinden zich vaak in de badkamer waar ook een toilet staat. En dat is meteen ook één van de grote oorzaken waarom tandenborstels haarden van bacteriën vormen. - Langere tijd dezelfde kleren dragen. Als je veertien dagen na elkaar dezelfde jeans (of een ander soort lange broek) draagt, verzamel je algauw duizenden bijkomende bacteriën om je heen. Vooral tussen je benen. De remedie: vaker lange broeken wassen.
- Zowel eierschalen als de verpakkingen van rauw vlees, bevatten aan de buitenkant bacteriën die je maar beter niet cadeau krijgt.
- Eenzelfde plastiek waterflesje dat je opnieuw vult, wordt een broeihaard voor bacteriën. Onderzoekers onderzochten de flesjes die gedurende een week door atleten gebruikt en vaak opnieuw gevuld werden en troffen er meer bacteriën aan dan op een gemiddeld wc-bril. Een flesje één keer gebruiken en daarna recycleren is dus de boodschap.
- Ook winkelwagentjes en bankbiljetten zitten vol bacteriën.
- Als je vrijuit niest komen er duizenden bacteriën vrij. Ze verspreiden zich in de ruimte onder de vorm van wel 100.000 minidruppeltjes. Dit met een snelheid van 150km/uur. Zo besmet je anderen in diezelfde ruimte en dat kan eventueel in een verkoudheid uitmonden.
Meer over besmetting via bacteriën vind je in volgende bijdrage: Voedselvergiftiging door voedselbesmetting
