Veel mensen worstelen met angst. Omdat angst wellicht de oudste, trouwste maar ook meest verwenste metgezel van de mens is. Angst vormt een vaste factor in ons leven en is een universeel verschijnsel. Geen mens ontsnapt eraan, omdat wij allemaal met angst te maken krijgen tussen wieg en graf. Af en toe of zelfs elke dag. Want angst kan je leven ook gaan beheersen. Angst kan klein of groot zijn. Zo kunnen we angst hebben voor de dood of voor het leven. Angst voor onze partner, ouders, baas, buren, collega’s, leraar of kind. Angst om af te gaan als een gieter, arm te worden, onze job of geliefden te verliezen of moederziel alleen te eindigen. Angst om lief te hebben, een verbinding aan te gaan met iemand of afgewezen te worden. Angst om uit de boot te vallen, ziek te worden, nergens bij te horen, het vliegtuig te nemen of een publiek toe te spreken. Angst voor de tandarts, een examen, pesterijen, onweer, de lift, roltrappen, kritiek… Angst voor hoge gebouwen en afgronden, voor spinnen, wespen en andere wriemelaartjes, voor inbrekers, honden, padden, besmettingen of menigten. En noem maar op, want angst heeft ontelbare gezichten. Geen worden dat mensen angst proberen te onderdrukken via geneesmiddelen, alcohol, eten, roken, enzovoort. Worden we persoonlijk weinig getroffen door angst, dan overspoelt de angst van anderen ons wel via de media. Elk uur van de dag, via diverse kanalen. Angst is vaak voorbijgaand en gezond, zeker als er gevaar dreigt.
Chronische angst
Angst kan helaas ook chronisch worden en mensen verzwakken, verlammen en verzieken. Dan ontwikkelt zij zich tot een parasitaire energievreter die iemands leven overschaduwt en zijn/haar kostbare kracht wegzuigt. Op die manier blijft er voor de persoon in kwestie te weinig energie over om nog normaal te kunnen ‘leven’. Om van tevredenheid, creativiteit en genieten nog maar te zwijgen. De daartoe vereiste energie wordt immers eerst en vooral gebruikt om de angst te vermijden en te onderdrukken. Daardoor gaat men vanzelf met de voet op de rem leven. Chronische angsten krijgen duur klinkende naam zoals een fobie, een dwangneurose of hyperventilatie. Daarnaast zijn er -onder andere- ook nog sociale angsten en posttraumatische stress.
Fobie en hyperventilatie
De fobie en de hyperventilatie zijn twee veel voorkomende angstpatronen.
- Het typische aan een fobie (spinnenvrees, pleinvrees, watervrees, etc.) is het feit dat de angst niet in verhouding staat tot het gevaar. Verder komt er ook vaak vermijdingsgedrag bij. De beste manier om van een fobie af te raken is en blijft nog altijd: exposure. Exposure is een vorm van therapie waarbij patiënten stap voor stap blootgesteld worden ( in gedachten of in werkelijkheid) aan het voorwerp of de situatie die de angst oproept.
- En dan is er nog de angst om de angst, waarbij de patiënt al angstig wordt wanneer hij/zij denkt aan een andere angst, hetgeen een vicieuze cirkel creëert. Op dat moment valt de persoon ten prooi aan hyperventilatie. Dit duur klinkend woord zorgt ervoor dat men snel en overmatig diep gaat ademhalen, waardoor er een overmaat aan zuurstof en een tekort aan koolzuur in het bloed komt. Dit veroorzaakt symtomen zoals duizeligheid, hartklachten, rood worden in het gezicht, tintelingen op de huid, het gevoel dat men zal gaan flauwvallen enz. Hyperventilatie kan bijvoorbeeld bovenop een fobie komen. En alsof dit nog niet voldoende is, kan zich in een volgend stadium hyperventilatie manifesteren als angst voor een toekomstige hyperventilatie.
De oorzaak van angst
Als je goed kijkt, zal je merken hoe de oorzaak van de meeste angsten bijna altijd wordt toegeschreven aan iets of iemand buiten ons. Sterker nog: soms weten we zelfs niet eens waarom angst ons bespringt en verslindt. En dat is begrijpelijk omdat de oorzaak van veel ernstige angsten meestal in onszelf zit, diep verstopt tussen de vele lagen van onze innerlijke wereld. Vaak gaat het om oude, verborgen angsten die vroeger, op een bepaald moment, wel degelijk hun nut bewezen hebben. Maar die angsten zijn intussen niet meer actueel en dus onbruikbaar voor de persoon die we vandaag zijn. Want vandaag staan we voor compleet andere uitdagingen die niet meer kunnen aangepakt worden via mechanismen zoals oude angst en het bijhorend vermijdingsgedrag.
De oorzaak van veel chronische, oude angsten kan je ontdekken als je inwaarts keert. Je kan daarbij een beroep doen op deskundigen, maar het lukt net zo goed met de hulp van je eigen innerlijke goeroe. Tijdens dit verhelderend proces dat soms jaren kan duren, is er vooral moed en geduld nodig. Eén ding is zeker: aan het eind van die rit, kom je er veranderd, vernieuwd en gerijpt uit. Zo wordt ook vermeden dat eens een bepaalde angst aangepakt en overwonnen is, een andere na verloop van tijd de kop opsteekt.
Zie ook:
Chronische hyperventilatie
