Wanneer we denken aan kindermishandeling, dan denken we automatisch aan lichamelijke mishandeling en/of aan seksueel misbruik. Maar er bestaat nog een andere, wijd verspreide en vaak onderschatte vorm van geweld tegen kinderen en dat is de “emotionele mishandeling”. Omdat geweld plegen meer is dan enkel slaan of kinderen dwingen om te doen waar ze nog niet aan toe zijn. De dader(s) van emotionele mishandeling hanteren daarentegen een subtieler wapen dan zij die een kind fysiek mishandelen. Zo worden er geen vuisten of voorwerpen ingezet, maar woorden onder de vorm van sarcasme, verwijten en continu negatieve kritiek spuwen bijvoorbeeld. Of van voortdurende belediging en kleinering van het uiterlijk, de intelligentie en/of de authenticiteit van het kind. Emotioneel geweld kan ook de vorm aannemen van het negeren van de noden van het kind. Dus het niet geven van de nodige aandacht, liefde en respect aan het kind.
Emotionele kindermishandeling is een sluipend gif
Deze veelgebruikte pijnigingen door daders van emotionele mishandeling laten geen uiterlijke sporen van misbruik na. Omdat ze als een sluipend gif zijn, dat druppel na druppel zijn verwoestend werk doet. Tot de persoonlijkheid van het kind zo goed als vernietigd of lam gelegd is. En het kind dus zichzelf niet meer durft of kan zijn. De effecten van fysieke mishandeling worden zichtbaar als breuken, striemen, kneuzingen, wonden of blauwe plekken die na verloop van tijd helen. De effecten van emotioneel geweld plegen met woorden echter zijn quasi onzichtbaar. Ze doen zich immers diep binnenin het slachtoffer voor. Meer bepaald als geleidelijke veranderingen in de geest en de persoonlijkheid van het kind. Tot de houding van het kind in kwestie tegenover zichzelf, anderen en het leven in het algemeen, blijvend misvormd wordt. Met alle beperkende gevolgen.
Emotionele kindermishandeling beperkt het persoonlijk potentieel van het kind
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het brein van wie langdurig mishandeld, verwaarloosd of misbruikt is voor de puberteit, er anders uit ziet. Omdat het brein dan nog in volle evolutie is, ontwikkelen er zich hier minder hersenverbindingen dan normaal. Daardoor zijn bepaalde gebieden in de hersenen minder ontwikkeld. Dit brengt mee dat een groot gedeelte van het eigen ontwikkelingsvermogen niet gebruikt werd. En dat het persoonlijk potentieel niet volledig tot uiting kan komen.
Het positieve nieuws is dat het op elk moment wel degelijk mogelijk is nieuwe hersenverbindingen te creëren door de introductie van nieuw gedrag. Vooral met de juiste therapeutische hulp kan men op die manier het eigen ontwikkelingsvermogen alsnog aanspreken en ten goede benutten.
Twee belangrijke vaststellingen bij emotionele kindermishandeling
1) Het is een feit dat een gelijkaardige emotionele mishandeling er bij het ene kind dieper en harder in hakt dan bij een ander. Dit, afhankelijk van de persoonlijkheid en levensopdracht van het kind. Er zijn immers kinderen die zichzelf niet kwijtraken bij deze gang van zaken of er slechts licht gehavend uitkomen. Als we het leven als een leerschool bekijken, dan hebben zij een andere opdracht te vervullen dan zij die er geknakt uitkomen. De beschadigde kinderen moeten de eigen authenticiteit en gevoelens herontdekken, die respecteren en leren er volop ruimte aan te geven.
2) Van groot belang is ook hoe anderen in de omgeving van het kind, zullen reageren. En of ze dus het kind al dan niet, zullen steunen en opvangen tijdens de emotionele mishandeling. Is er een goed en liefdevol vangnet, dan zal het gemakkelijker zijn voor het kind om het zelfrespect te bewaren en op latere leeftijd minder problemen te gaan ervaren. Maar pleegt bijvoorbeeld één van de ouders/opvoeders dagelijks of regelmatig emotionele mishandeling naar een kind toe en kijkt de andere ouder/opvoeder daarbij systematisch stilzwijgend een andere kant op? Dan geeft de stilzwijgende opvoeder het kind niet de nodige steun maar wel het signaal dat wat er gebeurt oké is. Dit gebeurt terwijl het kind ervaart hoe dit helemaal niet oké aanvoelt. Uiteraard veroorzaakt dit grote verwarring en verlamming in het kind, waarna de negatieve gevolgen vaak niet uitblijven.
Over het profiel van de daders en de gevolgen van emotionele mishandeling voor de slachtoffers, lees je in volgende bijdrage:.
Emotionele kindermishandeling(2)
